Abulia to inaczej brak motywacji do działania. Jest to zaburzenie psychiczne, które zalicza się do tak zwanych zaburzeń woli wraz z takimi schorzeniami jak awolicja i ambitendencja. Abulia to chorobliwy niedostatek lub nawet zupełny brak woli i motywacji do podjęcia działania. W rezultacie u pacjenta obserwuje się między innymi zmniejszoną aktywność psychoruchową oraz niemożność zaangażowania się w jakiekolwiek aktywności. Co zatem trzeba wiedzieć o tej chorobie i w jaki sposób możemy z nią walczyć?
Spis treści:
- Brak chęci i motywacji do działania może być chorobą, abulia – co to oznacza dla zdrowia?
- Charakterystyczne objawy abulii, które wskazują na zaburzenie
- Przyczyny powstawania abulii – konsekwencja czy samodzielna choroba?
- Dlaczego tak trudno jest zdiagnozować ten stan?
- Choroby, które bardzo często towarzyszą abulii
- Jak leczyć abulię? Leczenie farmakologiczne i psychoterapia
Co to jest abulia i dlaczego jest tak problematyczna?
Abulia to zaburzenie psychiczne, które polega na utracie przez chorego woli i motywacji, przez co nie wykazuje on chęci do podejmowania jakichkolwiek aktywności i decyzji oraz do kontaktów z otoczeniem. Pacjenci z dnia na dzień stają się coraz bardziej ospali i apatyczni, a ich wrażliwość na bodźce zewnętrzne znacząco spada. Osoby te przestają wykazywać jakiekolwiek zainteresowania i tracą motywację do podejmowania nawet najprostszych wydawać by się mogło działań, jak zmiana pozycji podczas siedzenia przed telewizorem. Chory może odmówić wykonywania swoich codziennych obowiązków (np. chodzenie do szkoły i pracy), całe dnie spędzając na bezmyślnym wpatrywaniu się w ekran telewizora i komputera lub nawet w ścianę.
Często schorzenie to występuje również pod nazwą hipobulia. Jest to wówczas abulia o mniejszym nasileniu. Do tej pory istnieją sprzeczne opinie dotyczące tego czy abulia jest samodzielną jednostką chorobową. W wielu przypadkach zanik woli i motywacji jest bowiem jedynie objawem innych schorzeń.
Czy to abulia? Objawy, które mogą na nią wskazywać
Abulia to nie tylko brak chęci do pracy, chodzenia do szkoły czy wykonywania innych obowiązków, które mogą nie sprawiać nam przyjemności. W przypadku tego schorzenia, pacjenci odczuwają tak naprawdę brak motywacji do życia i podejmowania nawet najprostszych z naszej perspektywy działań. Problemem jest dla nich wstanie z łóżka czy zjedzenie posiłku, nie mówiąc już o wyjściu z domu czy oddaniu się jakimś aktywnościom. Co więcej, osoby cierpiący na brak chęci do działania doskonale zdają sobie sprawę ze swojego stanu. Mają świadomość tego, że zaniedbują swoje obowiązki i tym samym doprowadzają do nawarstwiania się problemów, co dodatkowo ich dołuje.
Jakie są więc symptomy świadczące o tej chorobie? Najważniejsze objawy abulii to:
- ograniczona mimika;
- opóźnione reakcje emocjonalne (lub ich brak);
- spadek zainteresowań;
- bierność społeczna, zmniejszone zainteresowane społeczne;
- problem z myśleniem skoncentrowanym na określonym celu;
- ograniczona aktywność ruchowa;
- problem z koncentracją, rozpraszanie.
Skąd się bierze abulia? Przyczyny mogą wynikać z innych stanów i samodzielnej choroby
Jeśli chodzi o takie zaburzenia jak abulia, psychologia ma nadal problem z jednoznacznym określeniem jej charakteru. Specjaliście nadal nie mogą dojść do porozumienia w kwestii tego czy abulia jest jedynie objawem innych stanów chorobowych, czy też można ją wyodrębnić jako samodzielną jednostkę chorobową.
Jakie są więc przyczyny abulii? Może ona być symptomem świadczącym o rozwoju takich chorób jak:
- choroby zwyrodnieniowe układu nerwowego (np. Alzheimer, Parkinson);
- zaburzenia psychotyczne (np. depresja, nerwica, schizofrenia );
- demencja starcza;
- trauma, stres, głębokie przeżycia mocno wpływające na odczucia.
Jeśli abulię traktujemy jednak jako samodzielną chorobę, wśród jej możliwych przyczyn należy wymienić:
- choroby somatyczne (np. udar mózgu, choroby układu nerwowego, nowotwory, guzy, zapalenie opon mózgowych);
- zażywanie substancji psychoaktywnych (np. narkotyki, dopalacze );
- nadmierne spożycie alkoholu;
- zbyt długi czas spędzany przed komputerem (co prowadzi do uzależnienia);
- zaburzenia fizjologiczne (np. problem z wydzielaniem dopaminy);
- uwarunkowania genetyczne.
Problemy z diagnozowaniem
Niestety abulie często myli się z innymi schorzeniami, które charakteryzują się podobnymi objawami. Zarówno u młodych, jak i starszych osób chorobliwy brak chęci do podejmowania jakichkolwiek działań, w wielu przypadkach w pierwszej kolejności wiązany jest z chorobami o podłożu psychicznym. W związku z tym, abulia jest najczęściej mylona z takimi schorzeniami jak:
- depresja;
- afazja;
- demencja starcza.
Brak prawidłowej diagnozy sprawia, że chorzy na abulię długo pozostają bez leczenia skierowanego właśnie na tę chorobę. Niezwykle ważne jest zatem to, aby udać się do specjalisty, który przeprowadzi odpowiednią diagnostykę. Obejmuje ona szereg testów neurologicznych i psychologicznych, które pozwalają różnicować objawy abulii od symptomów wskazujących na inne schorzenia.
Choroby powiązane z abulią
Abulia jest tym typem choroby, która często jest ściśle powiązana z występowaniem u pacjenta innych schorzeń. Choroby, w przebiegu których można zaobserwować objawy abulii to między innymi:
- choroba Huntingtona;
- Alzheimer;
- choroby psychiczne;
- otępienie z ciałami Lewy’ego (DLB);
- choroba Parkinsona;
- udar mózgu.
Jak powinna być leczona abulia? Leczenie farmakologiczne i psychoterapia
Niezależnie od tego jakie są przyczyny występowania abulii, choroba ta musi być leczona. Tak zwany syndrom amotywacyjny wyraźnie wpływa na codzienne życie samego pacjenta oraz osób z jego najbliższego otoczenia. Zobojętnienie i bierność oraz problem z podejmowaniem decyzji i wszelkich aktywności sprawiają, że chory wycofuje się z życia i jest marginalizowany.
W leczeniu abulii przede wszystkim stosowana jest psychoterapia, która przynosi bardzo dobre rezultaty. Zwłaszcza jeśli pacjent może liczyć na wsparcie bliskich osób, które nie powinny wyręczać go w działaniach, ale motywować go i wspierać w ich podejmowaniu. Początkowo mogą być to niewielkie aktywności, takie jak wspólne przygotowanie posiłku albo wyjście na krótki spacer.
Oprócz tego, zazwyczaj stosowane jest również leczenie farmakologiczne. W Polsce pacjentom podaje się przede wszystkim leki przeciwdepresyjne oraz środki, które wpływają na zwiększenie się motywacji u chorego. Mogą być to chociażby agoniści dopaminy oraz inhibitory cholinesterazy.
Za granicą natomiast wciąż testowane są nowe rozwiązania, które mogą pomóc chorym na abulię w zwalczeniu tego schorzenia. W tym celu wykorzystywana jest chociażby bromokryptyna, która zdaje się przynosić bardzo dobre efekty, zmniejszając apatię u pacjentów. Należy ją jednak przyjmować pod nadzorem lekarza, ze względu na możliwość wystąpienia skutków ubocznych, takich jak senność, obniżenie ciśnienia krwi czy wzmocnienie zachowań kompulsywnych
Badania wskazują, że środkiem wspomagającym walkę z abulią może być też L-dopa. Substancja ta nie została jednak wciąż przetestowana, dlatego na ten moment nie jest ona powszechnie wykorzystywana w leczeniu abulii.
Podsumowanie
Abulia jest poważnym zaburzeniem, które negatywnie wpływa na życie pacjenta oraz najbliższych mu osób. Brak chęci i motywacji do podejmowania nawet najprostszych aktywności sprawia, że chory powoli odsuwa się od swojej rodziny, przyjaciół i społeczeństwa. Dochodzi także do nawarstwiania się problemów związanych z tym, że nie wykonuje on swoich obowiązków, a więc np. nie chodzi do szkoły lub pracy, nie jest w stanie zająć się swoimi dziećmi i samym sobą.
Dlatego tak ważne jest szybkie zdiagnozowanie pacjenta oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia nawet wbrew jego woli. Bardzo często w przypadku abulii dochodzi bowiem do sytuacji, gdy osoba chora musi zostać przymuszona do wizyty u lekarza oraz podjęcia leczenia czy wykonania najprostszych działań związanych z jej codziennym życiem. Ważne jest ciągłe motywowanie chorego i wspieranie go, tak by mógł dostrzec pozytywne rezultaty podejmowanych przez siebie aktywności.